رهپوی ظهور

جمع اسلاميت و جمهوريت در نظر شهيد آويني


درآمد

سيد مرتضي آويني در كتاب «مباني حكومت ديني» مي نويسد: «يادم هست آن روزها كه تازه انقلاب اسلامي پيروز شده و براي نخستين بار عنوان «جمهوري اسلامي» براي اين نظام تازه اي كه همچون ثمره سياسي انقلاب تلقي مي شد بر سر زبان ها افتاده بود، يكي از نويسندگان سياسي صاحب شهرت كه بعدها سر از لس آنجلس در آورد، من باب تشكيك در امكان تحقق چنين نظامي به اين استدلال آويزان شده بود كه «اصلاً‌ جمهوري اسلامي ديگر چه صيغه اي است؟ اينكه جز يك تركيب موهوم بيش نيست و… مگر جمع اين دو - جمهوريت و اسلاميت- ممكن است، » در مقاله حاضر كه تحليلي است راجع به مباني حكومت ديني در آراء آويني و جملات او در داخل گيومه آمده، نويسنده كوشيده مهمترين سرفصل هاي مورد نظر وي را تفكيك كرده و به بحث بگذارد.

ثمره سياسي انقلاب

آويني، در اين مقاله اين پرسش را پيش مي كشد كه بعد از چندين سال كه از روزهاي اوليه انقلاب مي گذرد يك بار ديگر سخن از انتزاع و انفصال اين دو امر از يكديگر مي رود، هر چند امروز به صورتي ديگر. به زعم وي، مناديان اين انفصال اگر چه اين بار تركيب اين معنا را غير ممكن نشمرده اند و از اصل عقلي امتناع تناقض نيز سوء استفاده نكرده اند، اما باز هم بي محابا، قاعده براهين خويش را برانتزاع اين دو مفهوم از يكديگر نهاده اند. به عبارت ديگر، اين دو تركيب هنوز هم تعريف ناشده و موهوم است.

ادامه »